Le Château de Mercuès.
Unuiĝo Franca por Esperanto
Biblioteko Hippolyte Sebert
Mon Village |
Inédit |
Mia Vilaĝo |
Neeldonita |
|
✭ |
À LA MÊME LIBRAIRIE :
Hamlet, prince de Danemark, – Tragédie en cinq actes, traduite du texte Esperanto du Dr Zamenhof, par Joseph DELFOUR, docteur ès lettres, lauréat de l'Académie française.
1er Acte. – Prix : 0 fr. 75.
Le Château de Mercuès.
Al la Kara Memoro
|
Mon Village |
Inédit |
Mia Vilaĝo |
Neeldonita |
À huit kilomètres en aval de l'antique Divona (aujourd'hui Cahors), et sur la rive droite du Lot, on trouve un coteau qui force la rivière à se replier brusquement vers la plaine melonneuse de Pradines et de Labéraudie. Le tournant est même si soudain en cet endroit et les eaux si rapides qu'on a dû, il y a quelque cinquante ans, pour faciliter le passage des bateaux, assez nombreux avant l'établissement de la voie ferrée de Cahors à Monsempron-Libos, partant pour la basse Garonne, creuser un canal d'environ un kilomètre de longueur : ce qui donne à cette partie inférieure de la localité un aspect des plus pittoresques et des plus riants.
Je ok kilometroj malsupre de l'antikva Divona (nuntempe Cahors), kaj sur la dekstra bordo de la rivero Lot, oni trovas monteton devigantan ĝin subite deturniĝi al la melonuja ebenaĵo de Pradines kaj Labéraudie. La turniĝo eĉ estas tiel subita en tiu ĉi loko, kaj la fluo tiel rapida, ke oni devis, antaŭ kvindek jaroj proksimume, por faciligi la transiron de l'ŝipetoj, iom multenombraj antaŭ la fondo de l'fervojo de Cahors al Monsempron-Libos, forirantaj al la malsupra Garono, konstrui kanalon longan je ĉirkaŭ unu kilometro : kio donas al tiu ĉi malalta parto de la lando vidaĵon plej pitoreskan kaj gajigan.
Sur la cime de ce coteau abrupt s'élève un majestueux édifice, dont les vieilles tours attirent de loin les regards du voyageur. Sa construction accuse l'architecture du moyen âge et celle des temps modernes. Il paraît avoir été bâti sur les ruines d'un fort romain, appelé fort de Mercure (castrum Mercurii), et peut-être aussi sur celles d'un temple consacré à ce dieu par les vainqueurs de la Gaule. On y a trouvé des vestiges d'antiquités romaines, des colonnes de marbre mutilées, des tombeaux, des médailles, dont la découverte a justifié ces diverses traditions. De temps immémorial, il sert de maison de plaisance aux évèques de Cahors.
Sur la supro de tiu ĉi abrupta monteto staras majestra konstruaĵo, kies malnovaj turoj de malproksime altiras la rigardojn de l'vojaĝanto. Ĝia konstrueco elmontras kune la mezepokan kaj nuntempan arĥitekturon. Ĝi ŝajnas esti konstruita sur la ruinoj de romana fortikaĵo, nomita fortikaĵo de Merkuro (castrum Mercurii), kaj eble ankaŭ sur tiuj de sanktejo dediĉita al tiu dio de la venkintoj de Galujo. Oni tie trovis postsignojn de romanaj malnovaĵoj, kripligitajn marmorkolonojn, tombojn, medalojn, kies eltrovo pravigis tiujn diversajn tradiciojn. De nekalkulebla tempo, la episkopoj de Cahors ĝin uzas kiel ripozdomon.
C'est du nom de Mercure que dérive celui de Mercuès, donné à ce château et au coquet village dont les trois cents maisons bâties en pierres de roc, peintes à la chaux vive et couvertes de tuiles rouges, s'étages d'abord en doux amphithéâtre du côté de l'orient et s'étendent vers l'occident sur un large plateau où viennent se relier les vallées étroites de Boissières et d'Espère. Sur le point culminant du domaine épiscopal, se dresse, mais depuis quelques années seulement, une Sainte Vierge en fonte blanchie, qui regarde passer la rivière et le double chemin de fer qui bifurque à quelques pas de là, et semble envoyer sa bénédiction aux voyageurs partant pour Lourdes ou pour Paris. — C'est mon village.
El tiu ĉi nomo Merkuro venas la nomo Mercuès, donita al tiu kastelo kaj al la ĉarma vilaĝeto, kies tricent domoj, per granitŝtonoj konstruitaj, per vivkalko pentritaj, kaj kovritaj per ruĝaj teguloj, unue deklivete amfiteatriĝas al la oriento, kaj al la okcidento etendiĝas sur vasta plataĵo, kie kuniĝas la mallarĝaj valoj de Boissières kaj Espère. Sur la plej supra punkto de l'episkopa bieno staras, sed nur de kelkaj jaroj, Sankta Virgulino el ferfandaĵo blankigita, kiu rigardas pasi la riveron kaj la vagonarojn de l'duobla fervojo, disduiĝanta je kelkaj paŝoj de tie, kaj ŝi ŝajnas faligi sian benon sur la vojaĝantojn forveturantajn Lourdes'on aŭ Parizon. — Tio ĉi estas mia vilaĝo.
Mercuès n'est pas célèbre. Le nom de cette bourgade obscure n'est guère imprimé que sur les indicateurs de chemin de fer. Et cependant il est parlé de ce lieu dans la vie de saint Didier, vénéré dans le Quercy sous le nom de saint Géry, qui vivait au VIIe siècle. Il y est désigné sous l'appellation de Camp de Mercure. Plus tard, vers le XIIIe siècle, les évèques de Cahors, grands seigneurs à qui la cuirasse et la pertuisane convenaient alors aussi bien que la crosse et la mitre, unissant d'ailleurs à leur pouvoir spirituel un pouvoir temporel et féodal sur une partie considérable de leur diocèse, songèrent à utiliser Mercuès contre les attaques soit des Anglais, soit des bandes de routiers qui désolaient les campagnes et rançonnaient même les villes. La position de ce lieu élevé, commandant pour ainsi dire la vallée du Lot, leur parut presque inexpugnable : ils y firent construire ce château-fort.
Mercuès ne estas famlaŭdata. La nomo de tiu ĉi senglora vilaĝeto preskaŭ nur sur la fervojtabeloj estas presita. Kaj tamen pri tiu ĉi loko estas parolate en la vivo de sankta Didiero, respektegata en Quercy-lando sub la nomo saint Géry, kiu vivis dum la sepa centjaro. Ĉe tiu verko ĝi estas montrata per la nomo Militkampo de Merkuro. Poste, je ĉirkaŭ la dektria centjaro, la episkopoj de Cahors, grandaj landsinjoroj, al kiuj tiam kiraso kaj halebardo tiel bone konvenis, kiel ĉefpastra batono kaj ĉapo, kunigantaj aliparte kun sia spirita potenco la materian kaj feŭdalan potencon sur tre granda parto de sia eparĥio, ekpensis utiligi Mercuès'on kontraŭ la atakoj ĉu de la Angloj, ĉu de la aventuraj militistoj, kiuj ruinigis kamparojn kaj eĉ postulis tributon el urboj. La situacio de tiu ĉi alta loko, iamaniere superreganta la valon de Lot, al ili ŝajnis preskaŭ neatakebla ; tiun ĉi fortikaĵon do ili tie konstruigis.
Les événements du XIVe et du XVe siècle ne tardèrent pas à montrer quels services les évèques venaient de rendre à la cause de l'indépendance du pays. On ferait un bien joli livre, à raconter seulement les prouesses et les généreux efforts de nos bons Mercuésiens, unis aux Quercinois, pour la conquête ou la défense de leur liberté, dans ces luttes sanglantes qui eurent pour théâtre tantôt le château, tantôt les rives du Lot. C'est grâce à ce patriotisme, qui d'ailleurs n'a jamais manqué aux habitants de cette province, qu'une grande partie du Quercy demeura affranchie de la domination anglaise.
La faktoj de la XIVa kaj XVa centjaroj baldaŭ montris kiajn servojn ĵus faris la episkopoj al la afero de l'landa sendependeco. Tre belan libron oni ja verkus, nur rakontante pri la heroaĵoj kaj kuraĝpenadoj de niaj bonegaj Mercuès'anoj, kunigitaj kun Quercy'anoj por defendi aŭ akiri sian liberecon, en tiuj sangoplenaj bataloj, kiuj okazis jen ĉe la kastelo, jen sur la bordoj de Lot. Dank'al tiu patriotismo, kiu neniam mankis al la loĝantoj de tiu ĉi provinco, granda parto de Quercy-lando restis libera de la angla potenco.
Nous ne nous attarderons pas davantage sur les luttes civiles occasionnées dans le XVIe siècle par la Réforme. Le château de Mercuès ne fut pas épargné.
Ni ne pli longe haltos antaŭ la civilaj bataloj kaŭzitaj, dum la XVIa centjaro, de la Reformo. La Mercuès'a kastelo ne estis indulgita.
Au XVIIe siècle, les guerres de religion avaient cessé, mais la famine et la peste désolaient le Quercy. Mercuès changea de destination : le château-fort devint l'asile des pauvres, et trois cents malheureux trouvèrent là une protection contre la maladie et la misère. La présence de cette multitude d'hommes, de femmes et d'enfants, fut utilisée à combler des précipices, à transporter des terres sur des rochers arides. De cette époque datent la terrasse et les promenades d'alentour, les vergers et les charmilles qui embellissent ces lieux et les convertirent en jardins riants. Tout prit un nouvel aspect, et l'édifice bouleversé par les guerres du moyen âge est en partie reconstruit.
Je la XVIIa centjaro estis ĉesintaj la religiaj militoj, sed Quercy-landon malĝojigis malsato kaj pesto. Sian destinon ŝanĝis Mercuès : la fortikaĵo fariĝis refuĝejo por malriĉuloj, kaj okcent malfeliĉuloj tie trovis protekton kontraŭ la malsano kaj mizero. La ĉeestado de tiu ĉi multo da viroj, virinoj kaj infanoj, estis utiligita por plenigi profundegaĵojn, transporti terojn sur nudajn ŝtonegojn. De tiu epoko datumas la teraso kaj la ĉirkaŭantaj promenejoj, la fruktejoj kaj karpenejoj, kiuj tiujn ĉi lokojn plibeligas, ŝanĝinte ilin en gajigajn ĝardenojn. Novan vidiĝon ĉio ricevis, kaj la konstruaĵo, difektegita de la mezepokaj militoj, estas parte rekonstruita.
Respecté par la Révolution, il a retrouvé, grâce au soin intelligent et au goût éclairé d'un de ses derniers possesseurs, sa première splendeur, et, chaque jour, de nombreux visiteurs viennent s'extasier devant ses longues galeries, ses vastes salons restaurés, qui sont de vrais musées, ses hautes tours crénelées, ses jardins artistement variés, et surtout sa magnifique terrasse, d'où l'on découvre, sur toute la partie méridionale, avec, pour arrière-plan, d'un côté, les Cévennes de Douelle, toujours estompées par une brume bleuâtre, de l'autre, les curieux monuments de la vieille capitale du Quercy, tels que le Pont-Valentré ou Pont-du-Diable, la tour du pape Jean XXII, etc., un panorama que volontiers, toute proportion gardée, je comparerais presque à celui des Pyrénées vues de la place Royale de Pau, — et enfin, son cèdre plus que centenaire.
Respektita de l'Revolucio, ĝi retrovis, dank'al inteligenta zorgado kaj klera gusto de unu el siaj lastaj posedintoj, sian unuan brilecon, kaj, ĉiutage, multaj vizitantoj raviĝas antaŭ ĝiaj longaj galerioj, ĝiaj vastaj salonoj restarigitaj, kiuj estas veraj muzeoj, ĝiaj altaj denthavaj turoj, ĝiaj ĝardenoj artiste diversaj, kaj precipe ĝia belega teraso, de kie oni ekvidas, ĉe la tuta sudparto, kun, kiel malantaŭa pejzaĝo, unuflanke la Cevenoj de Douelle, ĉiam iom malpale kovrataj per dubeblua nebulego, aliflanke la kuriozaj monumentoj de l'malnova ĉefurbo de Quercy-lando, nome la Pont-Valentré aŭ Diabla-Ponto, la turo de l'Papo Johano XXIIa, k. t. p., panoramon, kiun volonte, konservinte ĉiun proporcion, mi preskaŭ komparus al tiu, kiun prezentas la Pireneoj, kiam oni vidas ilin de l'Reĝa Placo de Pau, — kaj fine ĝia cedro pli ol centjara.
Le cèdre du château de Mercuès est légendaire. Il fut apporté, vers 1780, du mont Liban à Mgr de Nicolaï, évêque de Cahors, par un père jésuite missionnaire. L'auguste prélat célébra, paraît-il, par un grand dîner, le jour de la plantation de ce cèdre.
La cedro de l'Mercuès'a kastelo havas sian legendon. Ĝi estas alportita, ĉirkaŭ la jaro 1780a, el Libana monto al Lia Moŝto, sinjoro de Nicolaï, episkopo de Cahors, de patro jezuito misiisto. Oni diras, ke la respektinda episkopo solenigis per granda festeno la tagon, en kiu estis plantita tiu cedro.
Moins âgé que celui du Jardin des Plantes à Paris, il est plus vigoureux et plus gros. Il mesure à sa base quatre mètres de circonférence et quatre mètres également à la hauteur de ses premières branches. La longueur totale du tronc est de dix mètres cinquante centimètres. En bâtissant le mur de la grande terrasse du château, en contre-bas de laquelle il a été planté (côté nord), on a mis autour du cèdre trois mètres cinquante de terre, ce qui réduit la longueur du tronc à sept mètres et empêche en même temps de mesurer la circonférence de la vraie base. À mon avis, celle-ci doit être de six à sept mètres environ.
Malpli multjara ol tiu de l'Pariza kreskaĵĝardeno, ĝi estas pli fortika kaj pli dika. Ĝia havas, de sia malsupro, kvar metrojn da ĉirkaŭo, kaj ankaŭ kvar metrojn ĉe la alto de siaj unuaj branĉoj. La tuta longeco de l'trunko estas dek metroj kaj kvindek centimetroj. Konstruanta la muron de la granda kastela teraso, pli malsupre de kiu ĝi estas plantita (nordaflanke), ĉirkaŭ la cedro oni metis tri metrojn da tero, kio malgrandigas la longecon de l'trunko ĝis sep metroj kaj ankaŭ malhelpas mezuri la ĉirkaŭon de l'vera malsupro. Laŭ mia opinio, tiu ĉi kredeble estas ses-sep metroj ĉirkaŭe.
Le front de ce géant fut brisé par la foudre, il y a une cinquantaine d'années. Ce terrible accident ne lui a rien enlevé de son élégance, au contraire. Les jets vigoureux, qui ont poussé sur les branches horizontales, dont quelques-unes ne mesurent pas moins de deux mètres cinquante de circonférence, lui donnent aujourd'hui l'apparence d'un majestueux bouquet de cèdres. Enfin, dernière particularité et non des moins originales, sur ces branches horizontales, qui se trouvent précisément à la hauteur de la grande terrasse, contre laquelle s'appuie le cèdre, on a établi un banc rustique circulaire, où l'on arrive facilement par trois ou quatre marches et où peuvent prendre place de douze à quatorze personnes.
La supro de tiu ĉi grandegulo, antaŭ kvindeko da jaroj, estis rompita de la fulmofajro. Tiu terura okazo nenion forrabis el ĝia eleganteco, kontraŭe. La fortikaj eligaĵoj, kiuj ekkreskis sur la horizontalaj branĉoj, el kiuj kelkaj ne havas malpli ol du metrojn kvindek centimetrojn da ĉirkaŭo, al ĝi nun donas ŝajnon de majesta cedrobukedo. Fine, per lasta specialeco kaj ne el la malplej originalaj, sur tiuj horizontalaj branĉoj, kiuj precize troviĝas ĉe la alto de l'granda teraso, sur kiu sin apogas la cedro, oni starigis kampan rondoforman benkon, kien oni facile alvenas per tri aŭ kvar ŝtupetoj, kaj kie sidiĝi povas dekdu-dekkvar personoj.
Beau cèdre du Liban, que ne puisses-tu, cédant à cette démangeaison de passer imprimé à la postérité, te décider à écrire tes mémoires ! Assurément, ils ne seraient pas dénués d'intérêt. En supposant même que tu n'aies jamais cherché à distinguer quelque chose dans le sourd murmure qui montait jusqu'à toi, tu as dû voir passer bien des visiteurs, entendre bien des confidences, surprendre bien des aveux !…
Bela Libana cedro, ha ! vi povu cedante la deziron transiri presita al la posteularo, decidiĝi skribi vian vivrakonton ! Ĝi ja ne estus senigita je intereso. Eĉ supozante, ke vi neniam penis distingi ion en la nelaŭta murmuro, kiu supreniris al vi, vi kredeble vidis multajn pasi vizitantojn, vi multajn aŭdis konfidenciojn, multajn ekkaptis konfesojn !
Le château de Mercuès ! Que de fois, enfant, trompant la vigilance maternelle, me suis-je enfui de la maison, en compagnie de trois, cinq, dix bambins de mon âge, pour faire l'ascension de ce nid d'aigle à travers les sentiers âpres de la montagne, où on jouait plus des mains que des pieds ! C'était le bon temps alors, quand, insouciants de tout péril, nous gravissions ces pics au fond desquels nous guettait comme une proie l'œil horrible et fascinateur du précipice ! Nul de nous, heureusement, n'a jamais roulé dans le gouffre : c'est qu'il y a vraiment une Providence pour les enfants. Oh ! le bon temps de la vie ! un temps que ne verront point les enfants qui viennent, parce qu'une main prévoyante a dessiné sur le flanc de la montagne un sentier, que dis-je ! un vrai chemin, large et facile, où passent maintenant sans frayeur même les papas et les mamans.
La kastelo de Mercuès ! kiomfoje mi, infano, patrinan viglemon trompante, forkuris el la domo kune kun tri, kvin, dek samaĝaj knabetoj, por supreniri tiun agloneston tra la krutaj vojetoj de l'monto, kie oni pli ludis per manoj ol per piedoj ! Tiam estis la bona tempo, kiam senzorgaj por ĉiu danĝero, ni surrampis tiujn krutegaĵojn, en kies fundo nin observis, kiel kaptaĵon, la terura kaj allogega okulo de l'profundegaĵo ! Neniu, feliĉe, el ni iam ruliĝis en la faŭkegon : tial ke vere ekzistas ia Providenco por la infanoj. Ho ! la bona tempo de l'vivo ! tempo, kiun ne vidos la venantaj infanoj, ĉar antaŭzorga mano desegnis sur la flanko de l'monto vojeton, kion mi diras ? veran vojon, larĝan kaj facilan, kie nun sentime pasas eĉ patretoj kaj patrinetoj.
Pourquoi donc enlève-t-on à ce rocher ce qui en faisait le principal attrait !…
Mais à défaut de ces bonnes choses, qu'on ne devrait point toucher, il lui restera toujours, à mon village, et la bonne, brave et hospitalière nature des gens qui l'habitent, et les jolies campagnes qui lui servent d'environs.
Kial do oni forprenas de tiu ŝtonego tion, kio estis ĝia ĉefa ĉarmo !…
Sed anstataŭ tiuj bonaĵoj, kiujn oni ne devus tuŝi, ĉiam restos al mia vilaĝo kaj la bona, brava kaj gastema naturo de la homoj ĝin loĝantaj, kaj la beletaj kamparoj ĉirkaŭantaj ĝin.
Si le Rouquet, pour raison d'utilité publique, s'est laissé dépouiller d'une partie de ses grands arbres, où piaillaient du matin au soir les moineaux ; s'il a perdu ses longues voûtes de buissons verts, ses fraîches pelouses, où garçons et fillettes faisaient de si joyeuses rondes, en s'embrassant avec si peu de malice…
Se Rouquet, pro kaŭzo de publika utilo, lasis sin senigi je parto de siaj grandaj arboj, en kiuj paseroj pepadis de mateno ĝis vespero ; se ĝi perdis siajn longajn verdarbetarajn arkaĵojn, siajn freŝajn herbejojn, kie tiel ĝojajn rondodancojn faris geknabetoj, sin kisante reciproke kun tiel malmulte da malico…
Si l'ancienne place de la Mairie, qui était en même temps le place de l'École, ne retentit plus des cris étourdissants des cinquante galopins qui se groupaient autour du vieil instituteur, ni du vacarme non moins assourdissant de leurs pesantes galoches d'hiver, depuis qu'une décision de l'Échevinage a transporté et école et mairie dans un quartier plus select, partant moins favorable aux joyeux ébats…
Se la Vilaĝestreja eks-placo, kiu samtempe estis la Lerneja placo, jam ne resonas per la grandbruaj kriegoj de l'kvindek buboj, kiuj grupiĝis ĉirkaŭ la maljuna instruisto, nek per la bruego ne malpli surdiganta de iliaj pezaj vintraj galoŝoj, nun kiam decidaĵo de l'Vilaĝestraro transportis la lernejon kaj la estraran domon en kvartalon pli select' an, sekve malpli favoran por ĝojaj petolaĵoj…
Le vieux Moulin et les rives du Lot.
Si la grosse patache (1), qui faisait aussi l'office de courrier, ne traverse plus Mercuès avec un bruit d'enfer ; si on ne connaît plus les relais de la diligence à la porte de l'Univers ; si les progrès de la civilisation enfin ont fait disparaître tant de si douces choses, jusqu'à ces gentils foulards dont si coquettement se coiffaient les jeunes filles du pays ; du moins on n'enlèvera jamais à mon petit village ni son groupe de charmants îlots, là-bas, au dessous de son vieux moulin, relié à la terre ferme par un élégant pont-levis qu'on a jeté sur le canal ; ni ses champs pleins de travailleurs, ni ses blés rangés à terre une fois coupés en forme de dos de zèbres, ni ses grandes meules de foin, pyramides éventrées, ni ses vignes où l'on se barbouille si gaiement de raisin au temps des vendanges, ni ses larges horizons, ni ses plaines qui fuient à perte de vue, ni l'ondulation des collines opposées, derrière lesquelles se cachent de si jolis châtelets, enfouis dans des massifs de verdure.
Cela, non !
(1) Nom français de voitures de voyage publiques, peu élégantes, et qui ont presque entièrement disparu.
Se la dika pataŝo (1), kiu ankaŭ faris la kurieran oficon, jam ne trairas Mercuès'on kun infera bruego ; se oni jam ne konas la ĉevalŝanĝojn de la diligenco ĉe la pordo de l'drinkejo l'Univers ; se la progresoj de l'civilizacio fine malaperigis tiom da agrablaĵoj, eĉ la beletajn silktukojn, per kiuj tiel kokete siajn kapojn kovris la tieajn junulinoj ; almenaŭ oni neniam forprenos de mia vilaĝeto aŭ ĝian grupon da ĉarmaj insuletoj, tie, malsupre de ĝia malnova muelejo, kunligita kun la firma tero per eleganta levponto, kiun oni ĵetis super la kanalo ; aŭ ĝiajn kampojn, plenajn je laborantoj ; aŭ ĝiajn grenojn, tere aranĝitajn, tuj kiam ili estas falĉitaj, laŭ zebrodorsa formo ; aŭ ĝiajn grandajn fojnogarbarojn, senkapigitajn piramidojn ; aŭ ĝiajn vinberojn, kie oni tiel gaje malpurigas sian vizaĝon per vinberoj dum la rikoltado ; aŭ ĝiajn vastajn horizontojn, aŭ ĝiajn ebenaĵojn, kiuj malaperas ĝis perdo de vido ; aŭ la ondolinion de l'kontraŭaj montetoj, post kiuj sin kaŝas tiel agrablaj kasteletoj, eniĝantaj en masivojn de verdaĵo.
Tio ĉi, ne !
(1) Franca nomo de publikaj vojaĝaj veturiloj neelegantaj, kiuj preskaŭ tute malaperis.
Courty gardera toujours son lac carpeux, où viennent s'abreuver le soir les troupeaux de bœufs, et ses taillis si frais, héritage paternel invitant au repos.
« Mugitusque boum mollesque sub arbore somni. »
Gardelle gardera sa jolie terrasse, dominant les rives du Lot.
Les Bouysses garderont leur verdure, leurs lilas, leurs capricieuses allées, leurs grottes taillées dans des rochers à pic.
Oügnos gardera ses eaux si pures et si bienfaisantes.
Saint-Jaffre ses coteaux pierreux, où mûrissent les grappes vermeilles qui produisent ce vin si généreux.
Cela oui !
Mercuès aura toujours sa fête votive, son bal champêtre, sa musique acide. Il lui restera aussi son église, et derrière l'église, son cimetière dont l'herbe haute se penche sur le chemin, son cimetière, où reposent tous ceux des nôtres qui nous ont précédés dans cette autre vie de l'inconnu, où dort mon père, que la mort m'est venu voler, comme un lâche et traitre voleur qui viendrait la nuit, mon pauvre père, hélas ! pour qui c'était un si grand plaisir de venir à ma rencontre les soirs de mon retour au village !…
Joseph DELFOUR,
Docteur ès lettres.
Amiens, ce 10 juin 1904.
Courty ĉiam konservos sian karpujan lagon, kien venas trinkontaj vespere bovaroj, kaj siajn tiel freŝajn arbetarojn, patran heredon, invitantajn al la ripozo.
« Mugitusque boum mollesque sub arbore somni. »
Gardelle sian belan terason konservos, superstarantan la bordojn de Lot.
Les Bouysses konservos sian verdaĵon, siajn siringojn, siajn kapricajn aleojn, siajn grotojn tranĉitajn en krutaj ŝtonegoj.
Oügnos konservos siajn akvojn tiel purajn kaj tiel bonfarajn.
Saint-Jaffre siajn ŝtonecajn montetojn, kie maturiĝas la ruĝegaj vinberaroj, produktantaj tiun vinon tiel fortoriĉan.
Tio ĉi, jes !
Mercuès ĉiam havos sian dediĉan feston, sian kamparan balon, sian akrasonan muzikon. Al ĝi ankaŭ restos ĝia preĝejo, kaj post la preĝejo, ĝia tombejo, kies alta herbo kliniĝas sur la vojon, ĝia tombejo, kie kuŝas ĉiuj niaj, nin antaŭirintaj al tiu alia vivo de l'nekonataĵo, tombejo kie dormas mia patro, kiun forrabis de mi la morto, kvazaŭ malkuraĝa kaj perfida ŝtelisto nokte venanta, mia kompatinda patro, ho ve ! por kiu estis tiel granda plezuro iri al mi renkonte ĉe l'vesperoj de mia reveno al la vilaĝo !…
Joseph DELFOUR,
Doktoro de literaturo.
Amienso, la 10an de junio 1904.
Reims, Imp. de l'Espérantiste, rue Pluche, 24. (7034)