Prezento de la Almanako 1909
Fine de 1908 la gazeto Lingvo Internacia eldonis ĉi-tiun Literatura Almanako, suplementon primovadan kaj literaturan.
Tiu Almanako estis verkita de la membroj de la Akademio de Esperanto, kreita dum la ĵusa kongreso en Dresdeno.
La enhavo respegulas la tiamajn pripensojn de la Esperantistoj en la fako primovada kaj pli larĝe pri homecaj priokupoj — la artikolo pri Pacifismo montras la modernecon de tiu ideo.
Kvar artikoloj de la Almanako rilatas al la krizo kaŭzita de la reformo de Esperanto "Ido" fine de 1907, pli-malpli sekrete preparita de S-roj Couturat kaj Beaufront por la tiel nomita "Delegacio" — la artikoloj ne citas la nomojn.
Naŭ ceteraj artikoloj pravigas la adjektivon "Literatura" de la Almanako. Ili estas poemoj, diversaj rakontoj mallongaj, alegoriaj, pripensigaj, memoraĵoj, kelkafoje humuraj kvankam senteblas ĝenerala maltrankvileco.
La lasta artikolo prezentas tute amuze la membrojn de la Akademio kun karikaturaj portretoj. El ili kelkaj, ne nur Kabe, bedaŭrinde "kabeos" aŭ mortos pro la milito.
La formato de la libreto estas : 17½×12½cm., 94 paĝoj, plus ekstertekstaj fotoj (plus kalendaro 1909 sur unu aparta folio). Ĝia originala enhavo estas reproduktita tut-tekste en la jenaj separaj paĝoj :
- Kovra paĝo kaj dediĉo
- P. Corret : La Jaro 1908
« Kun ŝajne grava minaco komenciĝis por la esperantistoj la jaro 1908 : disfamiĝis, ke jam de kelkaj semajnoj iu grava institucio decidis "reformi" Esperanton… »
- É. Boirac : Sonĝo de Atalio
Poemo tradukita el « Athalie » de Jean Racine.
- Kaz. Bein (Kabe) : El « La Melankolio »
Tri mallongaj rakontoj de Kazimierz Tetmajer : « Rememoro », « Sonĝo », « Ombro ».
- E. Mybs : El letero al Amiko
« … Se vi volas aĉeti skribmaŝinon, bicikleton aŭ alian teknikaĵon, postulu el sennombraj modeloj la plej novan, kaj ripetu vian postulon eble jam post unu jaro, sed en la demando pri Lingvo Internacia ni nur povas uzi unu kaj la saman lingvon… »
- A. Grabowski : La rompita Vazo
Poemo « Le Vase brisé » de Sully-Prudhomme.
- Th. Cart : Al la Venko
« … Pacaj batalantoj, por almiliti la mondon ni ankaŭ bezonas ne ŝajnan, sed plenan, veran, lojalan unuecon… »
- R. de Saussure : La nasko de Lingvo Internacia
« …se oni elektus unu nacian lingvon, ekzemple la Francan, por precize difini la sencon de l’ vortoj, la lingvo internacia fariĝus kopio de la Franca lingvo kaj ne povus vivi ekster Francujo… »
- G. Moch : Sentimentalaj, pozitivaj kaj nekonsciaj Pacifistoj
« …Antaŭ dek jaroj, oni mokis la konsciajn pacifistojn, kiam ili parolis pri internacia arbitracio, kaj pri internacia tribunalo, kiun akceptos neniam la regnoj (oni diris), pro respekto al sia suvereneco… »
- J. Ellis : La vizio de Selio
« Je la kvina tago de la luno, kiun laŭ la kutimo de miaj praavoj mi ĉiam apartigas kiel sanktan, min lavinte kaj prezentinte al Dio la matenan sindediĉon, mi supreniris la altajn montojn apud Bagdado por pasigi la reston de la tago meditante kaj preĝante… » (rakonto inspirita de Joseph Addison).
- N. P. Evstiféieff : Homo
« Ju pli klara iĝas al homoj ilia besta deveno kaj ilia senduba parenceco kun ĉiuj ceteraj bestoj, des pli diligente kaj zorge homoj penas trovi ian trajton, kiu povus ilin distingi de ĉiuj ceteraj bestoj… »
- P. Nylén : Duonfolieto da papero
« …la eksluinto, juna viro kun funebra krepo ĉirkaŭ la ĉapelo, ankoraŭ unu fojon marŝis tra la loĝejo por vidi, ĉu ion li forgesis. Ne, li nenion forgesis… » (rakonto tradukita el August Strindberg).
- A. L. Villanueva : Du Rakontoj
Humuraj rakontoj ĉe dentistoj, de la fama popolrakontisto Hispana Majstro Dominguez.
- A. E. Wackrill : Kelkaj impresoj de Hindujo
« … Aliaj nun en malproksima lando portas liajn iamajn ŝarĝojn, regas lian iaman regnon. Li, kiu iam estis kvazaŭ reĝo, nun estas kadavro de forgesita malriĉa neniulo. »
Era : La Akademio
Humuraj portretoj de la Akademianoj, Sinjoroj : Boirac, Kabe, Grabowski, Evstiféieff, Moch, Cart, Mybs, Nylén, Wackrill, Ellis, de Saussure, Villanueva. - Enhavo
