Gvidlibreto pri VICHY
Pri la turisma gvidlibro de 1911
— kaj ĝia bajta reeldono
Vichy (elparoli "viŝi") estas urbo konata pro fontoj de gashavaj mineralaj akvoj, akvoj bonaj por la digesto aŭ en kuracigaj banoj. Tiu famo datumas de la XVIIa jarcento dank’al la verkistino Markizino de Sévigné. Vichy situas en la centro de Francio, nordoriente de Clermont-Ferrand, sur la rivero Allier ("alje").
En 1911 la Esperanto-grupo de Vichy eldonis tradukon de la turisma gvidlibro. Ĉar Vichy, jam, estis vizitata ne nur por bangasti : ankaŭ ĝiaj multaj spektakloj, sportaj okazaĵoj, ĉevalkuroj kaj la kazino allogis turistojn kultivitajn kaj riĉajn, kiuj gustumis trinki — alterne — la malpezajn suprenirantajn buletojn de ĝia akvo aŭ de aliregiona vino.
La jena turisma broŝuro, ankaŭ kia dokumento soci-kultura estas leginda : ĝi iom portretas la Francan IIIan Respublikon, kaj tiaman Esperantistaron ; ankaŭ la aspekto de la gvidlibro, reklama kaj informa, estis moderne elpensita kaj ankoraŭ hodiaŭ validas por turismi kaj bangasti en Vichy.
Bedaŭrinde la Historio, multan tempon post la 1900-a epoko, malbonigis la famon de Vichy ĉar dum la dua mondmilito, sekve de la germana invado, la urbo estis elektita, pro ties granda kvanto da hoteloj tuj loĝeblaj, por ŝtatestri la tutan sudan parton de Francio, ankoraŭ ne okupaciita kaj tiam nomita "libera Francio" — sed en Vichy kiel en Parizo oni "kunlaboris" kun Berlino.
La tuta teksto kaj ilustraĵoj de la broŝuro de 1911 (24 paĝoj plus kovrilo, 14½×9 cm.) estas reeldonita en tiom da interretaj paĝoj, en kiuj videblas la skanaĵoj de la papero originala, al kiu estas sube aldonita rekopio de la teksto — senigita el la plej ĝenaj eraroj prestipaj/gramatikaj. Por rapide traviziti, estas sufiĉaj la paĝoj kun mallarĝa skanaĵo ; pli agrablas la versioj larĝaj en granda ekrano por envojaĝi…
E.B.H.S.
- Titola kovropaĝo. ← por komenci…
- Antaŭnoto (p. 1).
- Vichy — Grupo E-ista de Vichy (p. 2).
- Vichy-aj festoj — programo de la sezono 1911 (p. 3+4).
- La Reĝino de la akvurboj — lokiĝo kaj historio (p. 5).
- Ĝeneralaj sciigoj — urbodomo, polico, poŝto konsuloj, kultoj, bankoj, vendejo (p. 7+8+9).
- La nuna sido de la urbo — malnova urbo, nova urbo, malnova parko, nova parko, foto de la kazino, rivero Allier, Parko Célestins (p. 10+11+12+13+14).
- La Ŝtataj fontoj kaj iliaj aplikoj — la Grande-Grille (foto), l’Hôpital (foto), les Célestins (foto), le Parc, Chomel, Lucas, Mesdames, Hauterive (p. 14+15+17+18).
- Vichy-aj ĉirkaŭaĵoj (p. 19).
- Fontaj trinkejoj kaj varmbanejoj (p. 20).
- Distraĵoj — kazino, restoracioj, kafejoj, teatroj, tenisejo, golfejo (p. 21+22+23).
- La varmbaneja sezono (p. 23+24).
- Mineralakvoj eksportataj, saloj kaj pasteloj (p. 24).
Tekstaj paĝoj :
- Biskvitoj Olibet (tuta paĝo dua de kovro).
- Esperantine, digestiga likvoro (4 paĝpiedoj : 2+7+8+9).
- Grand Hôtel du Globe (paĝpiedo 5).
- Chatel-Guyon Miraton (tuta paĝo 6).
- Apotekejo P. Patrice (paĝkapo 8).
- Céard, riprezentanto (paĝpiedo 10).
- Ladies et Gentlemen’s Tailor, B. Michel — Fructines Vichy (2 duonpaĝoj en 16).
- Crédit Lyonnais (paĝpiedo 18).
- Villa du Printemps (foto, duonpaĝo 19).
- Brunet, riprezentanto (paĝpiedo 22).
- Pneŭmatikoj, vestoj kaŭĉukaj, J.-B. Torrilhon (tuta paĝo tria de kovro).
- Vichy-Ŝtato – Vichy-État (tuta lasta kovra paĝo).